Stemproblemen bij kinderen

Stemklachten bij kinderen ontstaan in de meeste gevallen door verkeerd stemgebruik of door stemmisbruik, zoals schreeuwen. De stem kan dan hees worden of wegvallen. Als het kind hees is, zal het snel de stem forceren om zich toch verstaanbaar te maken. Er bestaat een kans dat de stembanden beschadigd worden en er bijvoorbeeld stembandknobbeltjes ontstaan. Heesheid komt wel vaker voor, bijvoorbeeld tijdens een verkoudheid, na een feestje of een schoolkamp. Als de stem daarna de kans krijgt om tot rust te komen, gaat heesheid meestal snel weer over. Als een kind vaker of gedurende een langere tijd hees is, is het verstandig om een logopedist te raadplegen.

Wat doet de logopedist?

De logopedist zal onderzoek doen naar het stemgebruik en –misbruik. De behandeling zal bestaan uit adviezen en oefeningen. Soms wordt geadviseerd om een KNO-arts te bezoeken.
De behandeling van heesheid bij kinderen is niet eenvoudig, omdat kinderen buiten de therapiesituatie (bijvoorbeeld tijdens buiten spelen) vaak niet meer denken aan wat ze geleerd hebben. De betrokkenheid van ouders bij de logopedische behandeling is daarom heel belangrijk.

Stemproblemen bij volwassenen

Als men in het dagelijks leven de stem intensief moet gebruiken bij spreken en/of zingen, kan dit keelpijn en stemklachten tot gevolg hebben. Intensief stemgebruik vermoeit de keel en de stembanden. Die vermoeidheid kan zich over het hele lichaam uitbreiden, zodat men zich aan het einde van de dag soms doodop voelt. Er kan een gevoel bestaan van een slijmpropje of kriebel in de keel die niet weggeslikt kan worden. De keel kan branderig, pijnlijk of dichtgesnoerd aanvoelen en is geïrriteerd. Deze klachten kunnen ook voorkomen bij veelvuldig keelschrapen en kuchen.

Iedereen kan deze keelklachten krijgen, bijvoorbeeld na een feest of tijdens een verkoudheid. Ze zijn dan van voorbijgaande aard. Als echter keelpijn na intensief stemgebruik regelmatig blijft voorkomen, kan men daarvan zoveel hinder ondervinden, dat de zin om te spreken afneemt. De stem wordt hees of schor, valt weg en kan niet meer zo gebruikt worden als men wilt. Vaak ontstaat dit omdat er niet de juiste verhouding is tussen stembelasting en stemrust; de stem heeft onvoldoende tijd om te herstellen. Mensen met een spreekberoep ondervinden hierdoor problemen in hun werk.

Keelklachten en stemklachten bij intensief stemgebruik kunnen wijzen op een verkeerd gebruik van de stem. Hierdoor kunnen op den duur afwijkingen ontstaan aan de stembanden, zoals knobbeltjes of poliepen. Dit kan worden vastgesteld door een KNO-arts.

Wat doet een logopedist?

De logopedist verricht (stem)onderzoek, stelt de logopedische diagnose en maakt een behandelplan. In de behandeling worden adviezen gegeven ten aanzien van houding als voorwaarde voor een goed gebruik van de stem. Er zal gewerkt worden aan de ademhaling (adembeweging en ademritme) en aan een ontspannen manier van stemgeven. De logopedist beschikt hierbij over verschillende technieken en oefeningen.
Ook wordt bekeken hoe het stemgebruik van de cliënt in het dagelijks leven is. Naar aanleiding hiervan worden adviezen gegeven, bijvoorbeeld met betrekking tot akoestiek en omgevingslawaai.